TÜRİB için geçen yılın eser ihtisas borsacılığında yenilikçi tahliller, milletlerarası işbirlikleri ve dijital dönüşümün hızlandığı bir devir olduğuna işaret eden Kırali, faaliyete geçişinin 5’inci yılını kutlayan TÜRİB’in, tarım emtiası ticaretinin derinleşmesine, sürdürülebilir besin güvenliğinin güçlendirilmesine ve finansmana erişimin kolaylaştırılmasına yönelik değerli adımlar attığını anlattı.

Kırali, ELÜS Piyasası’nda aracılı yapıya geçiş hazırlıklarının tamamlandığına dikkati çekerek, “Aracılı yapıda faaliyet gösterecek Eser Piyasası Aracı Kurumları (ÜPAK) aracılığıyla gerçekleştirilen süreçlerden doğan yükümlülüklerin vaktinde yerine getirilmesine yönelik teminat düzenekleri oluşturuldu. Eser ihtisas borsacılığı ekosistemine ÜPAK’ların entegrasyonu kapsamında Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu, sermaye piyasası aracı kurumları, bankalar, Toprak Mahsulleri Ofisi, lisanslı depolar ve data dağıtım şirketleri ile çalışmalar yürütüldü. Aracılı sisteme geçişle ÜPAK’lar ve ortakları, eser ihtisas borsasının çiftçiye erişimini, verimliliğini ve aktifliğini değerli ölçüde artıracaktır. Bu dönüşüm, piyasa iştirakçilerine sunulan katma bedelli hizmetleri nitelik ve nicelik olarak artıracaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Uluslararası işbirlikleri kapsamında Çekya ve Pakistan eser ihtisas borsaları ile işbirliği muahedeleri imzalandığını belirten Kırali, böylelikle, ziraî emtia ticaretinde memleketler arası standartların yaygınlaştırılması ve yeni finansal eserlerin geliştirilmesinin hedeflendiğini söyledi.

Kırali, TÜBİTAK’ın “1005-Ulusal Yeni Fikirler ve Eserler Araştırma Takviye Programı” kapsamında desteklenen Yapay Zeka Takviyeli Piyasa Nezaret Projesi’nin muvaffakiyetle tamamlandığını aktararak, bu adımların, TÜRİB’in nezaret altyapısının finansal ve bilimsel açıdan güçlenmesine katkı sağlandığını bildirdi.

“Günlük süreç hacmi rekoru 3,45 milyar liraya yükseldi”

TÜRİB ELÜS Piyasası’nda yapılan süreç hacmine de işaret eden Kırali, şu sözleri kullandı: “TÜRİB ELÜS Piyasası’nda 2024 yılında süreç hacmi 66,6 milyar lira oldu. Piyasanın 5 yıllık faaliyet devrinde ELÜS süreç hacmi, TÜRİB’den evvelki 5 yıllık hacme nazaran 31 kat artarak 248,6 milyar liraya ulaştı. Günlük piyasa süreç rekoru, 2024’te yeni düzeylere taşındı. Geçen yıl 4 Ağustos’ta 2,6 milyar lira olarak kaydedilen günlük süreç hacmi rekoru, 8 Ağustos’ta 3,45 milyar liraya yükseldi. Süreç hacmine nazaran sırasıyla buğday, mısır, arpa, Antep fıstığı, baklagiller, fındık, kuru kayısı, pamuk, zeytin ve yağlı tohum dahil 17 farklı eser ELÜS’ü süreç gördü. Ticaret Bakanlığının kalite kriterlerini yayımlaması sonrasında kanola ve beyaz peynir de TÜRİB’de süreç görebilecek eser yelpazesine eklendi.”

“Lisanslı depo kapasitesi 3 katın üzerinde arttı”

Kırali, TÜRİB’de süreç gören eserlerin saklandığı, eser borsacılığının ve besin arz güvenliğinin temel direği olan lisanslı depoların 225 lisanslı işletme, 49 vilayet, 144 ilçe, 306 farklı lokasyonda 12,2 milyon ton üzeri saklama kapasitesiyle hizmet verdiğine işaret ederek, “TÜRİB faaliyete geçtiğinde 4 milyon ton civarı olan saklama kapasitesi, 3 katın üzerinde artarak Türkiye hububat rekoltesinin yaklaşık yüzde 30’unu saklama kapasitesine ulaştı. Orta vadede bu kapasitenin 18 milyon tona ulaşması hedeflenmektedir” dedi.​​​​​​​

TÜRİB’in 2025 yılı vizyonu ve projeleri

TÜRİB AR-GE Merkezi tarafından yürütülen Teknolojik Dönüşüm Projesi kapsamında, ELÜS ve ziraî eser endekslerine dayalı vadeli süreç mukavelelerini sürece açmaya yönelik çalışmaların geçen yıl başlatıldığına dikkati çeken Kırali, 2025’te vadeli süreç piyasasının devreye alınmasının hedeflendiğini kaydetti.