Güneş enerjisinde hedef aşıldı
Enerji alanında çalışan fikir kuruluşu Ember’in tahliline nazaran, son iki yılda yaşanan kapasite artışında, yeni projelerin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturan öz tüketim odaklı güneş gücü kurulumları değerli bir rol oynadı. Türkiye’nin güneş gücü kapasitesinde bu ivmenin devamlılığı; çatı, hibrit, yüzer ve depolamalı güneş santrali tahlillerinin yüksek potansiyeli kullanılarak sağlanabilir.
Güneş enerjisi kurulu gücünün son iki buçuk yılda yüzde 102 artarak ikiye katlandığı söz edilen raporda, emsal artışa daha evvel 2018-2022 ortasında, dört yıldan fazla (51 ay) bir müddette ulaşıldığı hatırlatılıyor.
Ember, Türkiye’nin 2035 yılına kadar güneş ve rüzgâr gücü kapasitesini mevcut düzeyin dört katına çıkararak 120 GW’a ulaşma amacı doğrultusundaki büyüme eğiliminin önümüzdeki yıllarda da süreceğini öngörüyor.
Güneş gücünde yeni fırsatlar yarattı
Yenilenebilir Güç Kaynak Alanı (YEKA) modeli, 2025 yılında da güneş ve rüzgâr gücünde kapasite artışını desteklemeye devam edecek. Ember, 2025 yılında güneş ve rüzgâr için toplam 2 GW’lık yeni bir ihalenin planlandığını belirtirken, Türkiye’nin en az 53 GW olarak kestirim edilen yüzer GES potansiyeline de dikkat çekiyor. Bu projelerin de YEKA kapsamında ihale edilmesi hem yenilenebilir güç kapasitesinin artırılmasına hem de kullanılmayan su yüzeylerinin kıymetlendirilmesine ve buharlaşma kaynaklı su kaybının önlenmesine kıymetli katkı sağlayacağı belirtiliyor. Güneş gücünde bir öbür potansiyelin batarya depolama alanında olduğunu söz eden Ember, 2024 prestijiyle Türkiye’de 14 GW’lık depolamalı güneş gücü kapasitesinin ön lisans aldığını belirtiyor. Ulusal Güç Planı’nda (UEP) 2030 yılı gayesi olarak belirlenen toplam 2 GW’lık batarya depolama gayesinin yalnızca güneş projelerine verilen önlisans ile şimdiden yedi kat aşıldığını tabir eden Ember, bu durumun Türkiye’nin yenilenebilir güç hedefl erini daha da yükseltme potansiyelini ortaya koyduğunu lisana getiriyor. Ayrıyeten, depolama teknolojilerinin yenilenebilir güç sistemlerini şebekeye daha kolay ve verimli bir formda entegre edebileceğine dikkat çekerek, bu gelişmenin güç santrallerinin şebeke entegrasyonunu kıymetli ölçüde kolaylaştıracağını ve güç sisteminin esnekliğini artıracağını öngörüyor.
Güneş ve rüzgâr, 15 milyar dolargaz ithalatını engelledi
Rapor, güneş ve rüzgâr gücü kapasitelerinin güç ithalatına yönelik tesirini gösteren bilgileri de içeriyor. Buna nazaran, son iki buçuk yılda güneş ve rüzgâr gücünün elektrik üretimindeki hissesi, 15 milyar dolarlık doğalgaz ithalatını engelledi. Bu devirde sırf güneş gücü, ülkenin toplam elektriğinin yüzde 6’sını sağlayarak 5,4 milyar dolarlık doğalgaz ithalatının önüne geçti.
Rapor, rüzgâr gücündeki gelişmeleri de içeriyor. Güneş gücündeki kayda paha ilerlemelere karşın yıldan yıla rüzgâr gücü kurulumlarında yavaşlama yaşandığını belirten Ember, 2024 yılında rüzgâr gücünde sırf 770 MW ek kapasite eklenerek toplam kapasitenin 12,5 GW’a ulaştığını belirtiyor. Bu haliyle rüzgâr gücü, Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Stratejik Planı’ndaki 2024 yılı sonu gayesi olan 13,3 GW amacının gerisinde kaldı. Bununla birlikte Ember; Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın açıkladığı Uzun Devirli İklim Değişikliği Stratejisi (LTS) 2035 yılı için güneşte 77 GW ve rüzgârda 43 GW gayesiyle yenilenebilir güç için argümanlı bir yol haritasının oluştuğunu savunuyor.
Güneş ve rüzgar potansiyeli, Türkiye’ye fırsat sunuyor
Ember Türkiye Güç Analisti Bahadır Sercan Gümüş tahlildeki bulguları, “Son dört yıldır güneş gücü kapasitesinde kesintisiz ivme artışı, yanlışsız siyasetlerle Türkiye’nin güç şebekesinde gerçekleştirebileceği dönüşümün güçlü bir göstergesidir. Türkiye yalnızca iki buçuk yılda güneş gücü kapasitesini iki katına çıkararak 2025 amacını vaktinden evvel aşmış ve daha argümanlı gayeler belirleme potansiyelini gösterdi. Yenilenebilir güç amaçlarını yükseltmek ve bu ivmeyi sürdürmek, Türkiye’ye güç ithalatına olan bağımlılığını azaltma, güç güvenliğini güçlendirme ve memleketler arası alanda dönüşüm taahhüdünü daha güçlü bir biçimde ortaya koyma fırsatı sunmaktadır. Bununla birlikte, güneş ve rüzgar gücündeki potansiyelin Ulusal Katkı Beyanı’na yansıtılması, 2026 yılında gerçekleştirilecek COP31’e mesken sahipliği için iki aday ülkeden biri olan Türkiye’nin, güç dönüşümündeki kararlılığını memleketler arası alanda güçlü bir halde sergilemesine imkan sağlayacaktır” biçiminde yorumladı.
