EBRD’den Türkiye’ye rekor yatırım
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) 2024 yılını da rekor Türkiye finansmanı ile tamamladı.
Banka 2024 yılında Türkiye’ye 2,6 milyar euro finansman sağladı. 2023 yılında bankanın Türkiye yatırımları 2,5 milyar euro seviyesindeydi. 2022’de ise banka Türkiye’ye 1,6 milyar euro finansman temin etmişti.
2024’te rekor finansman özel kesimin yeşil dönüşüme olan talebi ve bankanın Şubat 2023 zelzelesinden etkilenen bölgelere devam eden dayanağının tesiriyle geldi.
Üst üste beşinci yılda da Türkiye, bankanın yatırım yaptığı ekonomiler ortasında en fazla yatırım alan ülke oldu.
Banka, ülkede 51 farklı projeye yatırım yaptı ve tüm yatırımların yüzde 93’ü özel dala gitti. Tüm yatırımların yüzde 60’ından fazlası toplumsal cinsiyet odaklı projelerden oluştu.
Yeşil yatırımlar da güçlü bir ivme kazanırken, bankanın ülkedeki yıllık yatırımının yaklaşık yüzde 60’ı yeşil dönüşüme katkıda bulundu.
EBRD’nin Türkiye’deki toplam yatırımı da 2024 yılı itibariyle 22 milyar euronun üzerine çıktı. Bankanın Türkiye’deki portföyü de 8 milyar euroyu aştı.
Banka, 2024 yılında çeşitli ekonomilere 16,6 milyar euroluk rekor yatırım yaparken, Ukrayna ve Mısır en büyük ikinci ve üçüncü yatırım hacimlerine sahip oldu.
EBRD’nin Türkiye projeleri
EBRD’nin yeşil odağı, yenilenebilir güç yatırımlarını destekleyerek, ülkede finans dışı özel bir şirket tarafından ihraç edilen birinci sürdürülebilirlik tahviline yatırım yaparak ve şirketin yeşil gayelerini desteklemek için Türkiye’nin en büyük indirim perakendecilerinden birine 200 milyon dolar meblağında sendikasyon kredisine katılarak çeşitli kesimlere yayıldı.
Banka ayrıyeten 2024 yılında, Dünya Bankası Kümesi ve Uluslararası Finans Kurumu tarafından da desteklenen bir teşebbüs olan Türkiye Endüstriyel Karbonsuzlaştırma Yatırım Platformu’nun (TIDIP) başlatılması için Türkiye Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile işbirliğine gitti. Platform, 2030 yılına kadar 5 milyar ABD doları yatırım yapılmasını hedefliyor.
EBRD ayrıyeten ülkenin güneydoğusunda sarsıntıdan etkilenen bölgelerdeki toparlanma ve yine yapılanma projelerine finansman sağlamaya devam etti.
Deprem bölgesindeki kıymetli projeler ortasında, zelzeleden etkilenen kısımlara elektrik dağıtımının yine sağlanmasına yardımcı olmak için Enerjisa Enerji’ye verilen kredi, Gaziantep’teki su ve atık su sistemlerinin tekrar yapılandırılması için Banka’nın birinci belediye projesinin finansmanı ve sarsıntı sonrasında şirketi desteklemek için Kipaş Mensucat’a verilen kredi yer aldı.
Banka, zelzeleye yönelik 1,5 milyar euroluk birinci müdahalesinin büyük bir kısmını halihazırda hayata geçirirken, odak noktası zelzele ve göç nedeniyle zorlanan bölgelerdeki altyapı projelerine kaydı.
2024 yılının en büyük EBRD finansmanı, bankanın Kuzey Marmara Otoyolu’nun son kısmının inşasını finanse etmek üzere Nakkaş Otoyol Yatırım ve İşletme’ye sağladığı takviye oldu. 240 milyon dolar fiyatındaki sendikasyon, ülkede büsbütün memleketler arası finansörlerin iştirakiyle yapılandırılan birinci yol yap-işlet-devret projesi oldu.
Türkiye yöneticisinden Bloomberg HT’ye özel değerlendirmeler
EBRD Türkiye ve Kafkaslar Yönetici Yöneticisi Elisabetta Falcetti, Bloomberg HT’ye yaptığı özel değerlendirmede Türkiye’ye yönelik rekor finansmanın altında bulunan temel ögeleri anlattı.
En büyük ve en dinamik pazarların biri olan Türkiye’nin, hem stratejik odaklarının temel taşı hem de inovasyon ve tesirli yatırım stratejileri için bir örnek alan pozisyonunda olduğunu söyleyen Falcetti, kapsamlı altyapı projelerini yönetmekten yeşil finansman modellerine öncülük etmeye kadar Türkiye’de öğrendiklerinin Sahra Altı Afrika üzere yeni bölgelere açıldıkça değerli kıymet sunduğunu belirtti.
Türkiye’deki muvaffakiyetlerinin temel itici gücünün, özel kesimin canlı ve dirençli yapısından kaynaklandığını söz eden Falcetti, Türk özel dalının, uzmanlığı ve ahenk yeteneği sayesinde güçlü şartlarda bile performans gösterme konusunda tecrübe kazandığını, bu sayede verimli iştirakler kurabildiklerini söyledi.
Türkiye’deki hacmin gerisindeki bir öbür kıymetli etkenin de kamu ve özel dal ortaklarının yeşil dönüşüme yönelik artan iştahı olduğunu belirten Falcetti, EBRD’nin yıllardır yatırımlarının yarısından fazlasını yeşil projelere yaptığını, 2024’te bu sayının yüzde altmışa ulaşarak bankanın genel ortalamasının üzerine çıktığını belirtti.
Falcetti “Son iki yıldır, ülkedeki çalışmalarımızın kıymetli bir odağı da, sarsıntıdan etkilenen kentlerin toparlanmasını ve sürdürülebilir yine inşasını sağlamak için özel ve kamu ortaklarımızla birlikte çalıştığımız projeler oldu. Uzman ve dirençli bir özel bölüm yerinde bu faktörlerin bir ortaya gelmesi, ülkede yakaladığımız güçlü ivmeyi oluşturuyor. Bu muvaffakiyet grafiğini 2025 yılında da sürdüreceğimizden eminiz” diye konuştu.
Falcetti’den dezenflasyon ve nakdî patika yorumu
Falcetti, Türkiye iktisadı için 2025’te değerli başlıklar olan dezenflasyon ve para siyaseti patikasıyla ilgili de değerlendirmeler yaptı.
2025 yılında daha fazla faiz indirimi beklediklerini belirten Falcetti, indirimlere karşın, enflasyon kıymetli ölçüde düşene ve enflasyon beklentileri çıpalanana kadar genel siyaset duruşunun sıkı tutulması gerektiğini düşündüklerini söyledi.
Falcetti, “Bizim için değerli olan ekonomik istikrarın devam etmesi ve para otoritelerinin özerkliğinin güçlenmeye devam etmesidir” sözlerini kullandı.
Gelecek değerlendirmeleri
Falcetti, Bloomberg HT’ye bankanın gelecek planlamalarına ait de değerlendirmeler yaptı.
Türkiye’nin çok argümanlı iklim gayeleri olduğu düşünüldüğünde, yeşil dönüşümün özel bölüm için daima bir odak noktası olmasını beklediklerini söyleyen Falcetti, yakın vakitte açıklanan ülke stratejileriyle de uyumlu olacak halde, 2025 yılında yeşil projeleri ağırlaştırılmasını öngördüğünü belirtti.
Türkiye’de beşeri sermayenin gelişimini desteklemeye devam edeceklerini de söyleyen Falcetti, zelzele bölgesindeki çalışmalarının daha çok sürdürülebilir altyapı ve bölgesel entegrasyona odaklanacağını öngördükleri belirtti. Falcetti halihazırda bu gereksinimlere yanıt veren projelere baktıklarını tabir etti.
Falcetti, 2025 için şunları söyledi:
2025’te Türkiye iktisadının gücü ve dayanıklılığı için hayati değer taşıyan KOBİ’leri desteklemeye devam edeceğiz. Bilhassa tedarik zinciri finansmanı konusuna odaklanıyoruz. Kısa bir mühlet evvel Şok ve Akbank ile şirketin zelzele bölgesindeki tedarikçilerini desteklemek için bir paydaşlık duyurduk. Yalnızca şirketlerin kendilerinde değil, tıpkı vakitte tedarik zincirlerinde de bir tesir yaratmak için ortaklarımız ve müşterilerimizle birlikte çalışmaya devam edeceğiz.
