İTO/Avdagiç: Türkiye’de ihracatçının finansa ulaşması hala sıkıntılı bir konu
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, çağı yakalamanın, bir adım önde olmanın tek yolu olduğunu belirterek, “Bütün sanayi kollarının teknolojilerini belirli periyotlarda yenilememiz gerekiyor. Bunun için uygun kuralda finansmana gereksinim var.” dedi.
Avdagiç, iş dünyasının gündemindeki husus başlıklarına ait gazetecilere değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye’de Türk lirası kaynağın hala çok değerli olduğunu belirten Avdagiç, “Reeskont kredilerinin ve Eximbank kredilerinin maliyeti biraz daha avantajlı lakin hala çok kıymetli. Yabancı kaynaklı, döviz kaynaklı kredilerin kullandırılmasıyla ilgili kısıtlamalar devam ediyor. Münasebetiyle bütün bunlara baktığımız vakit, Türkiye’de ihracatçının finansa ulaşması hala dertli bir konu” tabirlerini kullandı.
Avdagiç, iş dünyasının 2025’ten beklentilerine ait değerlendirmede bulunarak, enflasyonun bu yıl Merkez Bankasının koyduğu amaçlara uygun olarak belirlenen patikanın içinde kalmasıyla ilgili beklentileri olduğunu bildirdi.
Türkiye’nin kredibilitesiyle ilgili sağlanan iyileştirmelerin en azından tıpkı kalması, mümkünse daha düzgün bir noktaya taşınması amaçları olduğuna değinen Avdagiç, “CDS’lerin azalmasına bağlı olarak hem özel bölümün hem de kamunun döviz bazlı borçlanma maliyetinin düşürülmesiyle ilgili beklentimiz var. Buna bağlı olarak son 1,5 yılda yaşanan kur makasının üretici ve ihracatçı tarafından yönetilebilme noktasına gelmesi için siyasetlerin kesinlikle öncelikli olarak gözden geçirilmesinin çok net beklentisi içerisindeyiz.” diye konuştu.
Avdagiç, ihracatçının ve üreticilerin finansmana ulaşamamasının bir açmazı bulunduğunu kaydederek, mevcut kur siyaseti ile rekabetçiliğin gerilediğini bu sebeple daha düşük karlarla üretim ve ihracat yapıldığını söyledi.
Çağı yakalamanın, bir adım önde olmanın tek yolu olduğunu aktaran Avdagiç, şunları kaydetti:
“Bütün sanayi kollarının teknolojilerini aşikâr devirlerde yenilememiz gerekiyor. Bunun için uygun koşulda finansmana muhtaçlık var. Şu anda bu türlü bir kaynağa ulaşmak mümkün değil. Bu kaynaklara erişim maliyeti, bilahare yapacağınız yatırımın size sağlayacağı katma pahadan daha yüksek olduğu için iş adamları için bir cazibesi, rasyonalitesi yok. Yatırımı tekrar cazip hale getirecek tedbirler iş dünyasının önünü açacaktır.”
Avdagiç, taban fiyatın yılın ikinci yarısında artırılıp artırılmayacağına ve bölgesel taban fiyat tartışmalarına değinerek, “Asgari fiyata ne yalnızca 1 Ocak 2025 sayısıyla bakmak lazım, ne de Türkiye’de sloganik seviyede eşitlikçi, karşılığı, temeli olmayan bir yaklaşımla bakmak lazım. Her iki mevzuyu da dikkatlice inceleyip, süreci daha yönetilebilir bir noktaya taşımamız lazım diye düşünüyorum.” diye konuştu.
İTO olarak bölgesel minimum fiyatı gündeme getirdiklerini hatırlatan Avdagiç, şu sözleri kullandı:
“Anayasaya karşıttır, insan haklarına terstir diye tenkit getirenler oldu, artık onları biz izliyoruz. Şu anda onlar bunu gündeme getiriyorlar. Halbuki şayet bu anayasaya, insan haklarına, eşitliğe tersse, o vakit teşviklerde uygulan farklılıklar, 1’inci bölgeden 6’ncı bölgeye kadar farklılıklar alışılmamış olmuyor mu? Yani ben İstanbullu yatırımcı olarak sıfır teşvik alıyorum, İstanbul’da hiçbir dalın teşviki yok lakin teşvik alan bölgeler var. O vakit bu da İstanbullu yatırımcıya karşı bir eşitsizlik değil mi? Bunu bu türlü dar kalıplarla, sloganik yaklaşımlarla ele almak asla hakikat değil. Türkiye’nin gerçeklerini dikkate almak lazım.”
Avdagiç, Türkiye’nin aşikâr bölgelerinde, bilhassa klâsik iş kollarında çalışan, çok ağır istihdam bulunduğunu ve o istihdamın korunması gerektiğini belirterek, “Türkiye’nin gelişmekte olan bölgelerindeki bir dokuma yatırımında çalışan 2-3 bin kişi, o kentteki toplumsal dengeyi, huzuru sağlayan en değerli ögelerin başında geliyor. Münasebetiyle İstanbul’da aşikâr bir fiyatla çalıştıramadığınız insanlara, orada o fiyatı verdiğiniz vakit hem onlar bu fiyatla çalışmaya devam edebiliyorlar hem de o kentin huzuruna, toplumsal hayatına olumlu katkı sağlayabiliyorlar. İşletmeler süreçlerini devam ettirebiliyorlar. Buna biraz daha geniş bir spektrumda bakmak lazım diye düşünüyorum.” diye konuştu.
“Yatırımın Çin’den geleni için de Avrupa ve Amerika’dan geleni için de tıpkı şeyi söylüyoruz”
Avdagiç, portföy yatırımlarının değerli olduğunu ancak greenfield (sıfırdan) yatırımların daha da kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Yatırımın Çin’den geleni için de Avrupa ve Amerika’dan geleni için de birebir şeyi söylüyoruz. Burada kıymetli olan yeni yatırım yapacak firmaların Türkiye’yi yalnızca bir ‘ara istasyon’ olarak değil, sahiden belirli somut üretimlerini yaptıkları ve üretim kabiliyetlerini gerçek manada kullandıkları, Türkiye’de onlara hizmet verecek tedarik endüstrinin kapsamlı bir halde devreye alınacağı bir siyasetin devreye girmesi ve bu yatırımlara teşvik verilirken Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların bu süreçten ziyan görmemesine itina göstermek hakikat olacaktır.” diye konuştu.
Suriye’nin yine yapılanma sürecine ait de değerlendirmede bulunan Avdagiç, “Türkiye’de Suriyeli konuklarımızın kıymetli bir kısmı sığınmacı olarak değerlendirildi ve ucuz iş gücü olarak görüldü. Halbuki gözden kaçan bir durum var. Türkiye’de faaliyet gösteren Suriye asıllı insanların Türkiye’de kurduğu firmaların burada Türkiye ismine üretim yaptıklarını, dünyanın dört bir yanında fuarlara katıldığını görüyoruz. İstanbul ve öbür vilayetlerdeki Suriyeli iş insanlarının kurduğu firmalar, sahip olduğu ticari temaslar önümüzdeki periyotta Suriye ile bağlantılarımızın geliştirilmesinde çok önemli bir katma bedel sağlayacaktır. Onların bir kısmı Türkiye’deki üretim araçlarını, üretim kabiliyetlerini Suriye’ye taşıyacaklardır. Ülkemizdeki Suriyeli müteşebbisler Suriye’de Türkiye’nin gücü ve emniyetli partnerleri olacaklardır.” açıklamasını yaptı.
Avdagiç, Suriye’nin mevcut teşebbüsçü kümesiyle çok süratli bir halde iktisadını toparlama kabiliyetine sahip olacağını belirterek, “Suriye’ye birkaç boyutlu bakmak gerek. Bilhassa oraya, süratli bir geri dönüş olacak. Hasebiyle bu dönüşe bağlı olarak tüketimde bir artış olacak. Bu tüketimi karşılamak için kesinlikle üretimle ilgili kıymetli atılımlar yapılacak. Suriye dışında Türkiye, Lübnan, Irak ve öbür komşu ülkelerde yaşayan, hatta şu anda Avrupa’da bulunan 1,5 milyona yakın Suriye vatandaşı var. Münasebetiyle bunların büyük bir katkısı olacağına eminim.” diye konuştu.
Suriye’ye geçiş kapılarının süratlice uygunlaştırıldığını ve kapasitelerinin artırıldığını kaydeden Avdagiç, Türkiye’de bilhassa son 15 yılda yaşamış olan Suriyeli girişimcilerin yapacağı yatırımlarla iki ülkenin ticaret hacminin artabileceğini söyledi.
Avdagiç, kelam konusu yatırımların sadece Suriye ile ticareti artırmakla kalmayacağını, Suriye üzerinden komşu ülkelere de daha fazla mal satma imkanı sağlayacağını kelamlarına ekledi.
