Acil ateşkes ilanı öncelikli olmak üzere, insani yardımların kesintisiz ve sistemli formda muhtaçlık sahiplerine ulaştırılması gerekliliğine dikkati çektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Malumunuz İsrail üzerindeki baskıyı canlı tutmak ve milletlerarası hukuk temelinde bu ülkeye karşı zorlayıcı önlemler alınması için ağır çaba gösteriyoruz. İsrail mezalimine dünyada en güçlü yansıyı veren, bu mevzuda ticaretin durdurulması dahil en somut adımı atan ülke hiç tartışmasız Türkiye’dir. Gazze’ye gönderilen insani yardım ölçüsünde da en üstte tekrar biz varız.” sözlerini kullandı.

Türkiye’nin, İsrail’e silah ve mühimmat sevkiyatının engellenmesi hedefiyle Birleşmiş Milletler’de başlattığı teşebbüse 52 ülke ve 2 milletlerarası kuruluşun takviyesini bildirdiğini belirten Erdoğan, “Bu teşebbüsümüze dair mektubumuzu geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne ilettik. Riyad’daki tepemizde de tüm teşkilat ve Arap Birliği üyelerini mektubumuzu imzalamaya davet eden bir karar alındı. Ülkemizin, katliamın durdurulması için attığı adımlardan ve insani yardım gayretlerinden sitayişle bahsedildi.” dedi.

Zirve vesilesiyle ikili görüşmeler yapma imkanı da bulduklarını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’la bir ortaya geldiğini ve görüşmenin verimli geçtiğini söz etti.

Ayrıca Ürdün Hükümdarı Abdullah ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın yanı sıra Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Lübnan, Irak, Gana, Burkina Faso, Çad, Gine Bissau, Senegal ve Maldivler devlet, hükümet başkanı ve diğer yetkililerle de temas ve görüşmeler yaptığını anımsatan Erdoğan, şöyle devam etti:

“Ziyaretimin ikinci ayağında Bakü’de düzenlenen Dünya Önderleri İklim Doruğu’na katıldım. Şahsıma ve heyetime gösterilen hüsnükabulden dolayı tepeye konut sahipliği yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev kardeşime bu vesileyle tekrar teşekkür ediyorum. Birleşmiş Milletler çatısı altındaki en kıymetli iklim aktifliği olan doruğa, 80 ülke devlet ve hükümet başkanı düzeyinde iştirak etti. Dorukta beklentinin en yüksek olduğu müzakere başlığı, iklim değişikliğinin finansmanıydı. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin gereksinim duyduğu mali kaynağın ne halde oluşturulacağı ele alındı.

2009’da Danimarka İklim Doruğu’nda açıklanan yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanı gayesinin, 2025 yılı sonrası için teyidi ve ek sistemlerle desteklenmesini değerlendirdik. Doruğa hitabımda, ülkemizin iklim değişikliğiyle gayret yolundaki uğraşlarını anlattım. Global iklim eğilimine katkı sunmaya devam edeceğimizi vurguladım. Eşim Emine Erdoğan’ın teşebbüsleriyle başlatılan ve kısa müddette global ölçekte bir projeye dönüşen Sıfır Atık Hareketi’nin ehemmiyetini tabir ettim. Ayrıyeten ağaçlandırma, su yönetimi ve yenilenebilir güç başlıklarında kaydettiğimiz ilerlemelere işaret ettim. Yenilenebilir güçte Avrupa’da 5’inci, dünyada 11’inci sırada yer alıyoruz.”

Su verimliliği seferberliğine ek olarak her 11 Kasım’ı “Milli Ağaçlandırma Günü” ilan ettiklerini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, vatandaşların takviyesiyle milyonlarca fidanı toprakla buluşturmaya başladıklarını söyledi.

Liderler Tepesi’ne katılan muhataplarıyla ikili görüşmeler de gerçekleştirdiklerini anımsatan Erdoğan, bu kapsamda İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Karadağ Cumhurbaşkanı Yakov Milatoviç ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir ortaya geldiklerini söyledi.

Bu görüşmelerde ikili münasebetlerle birlikte bölgesel gelişmeler hakkında istişarelerde bulunduklarını belirten Erdoğan, her iki tepede alınan kararların hayırlara vesile olmasını dileyerek, hem Suudi Arabistan hem de Azerbaycan’a nazik mesken sahiplikleri münasebetiyle teşekkür etti.

“İklim sıkıntısı dünyanın önünde bulunan en kritik tespitlerden biri”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gazetecinin, Türkiye’nin 2053’e kadar sıfır emisyon gayesine ait sorusu üzerine, şu cevabı verdi:

“İklim problemi dünyanın önünde bulunan en kritik tespitlerden biri. Savaşları, çatışmaları, göçleri ne kadar önemsiyorsak bu sıkıntıya de birebir ciddiyetle yaklaşıyoruz. Türkiye’de hükümet olarak bu mevzuda ilgili bakanlıklarımızla ne üzere önlemler alabileceğimizin üzerinde ısrarla duruyoruz. Dünyamızın hudutlu kaynaklarını en verimli halde kullanmak ve insanlık olarak yüzyıllar boyunca gelişim göstererek oluşturduğumuz medeniyetimizi çok farklı bir düzeye getirebilmek için önlemlerimizi aldık, alıyoruz ve almaya devam edeceğiz. Türkiye olarak bu mevzuyu önemsiyor ve üzerimize düşeni yapmak için azami uğraş gösteriyoruz. Ama yalnızca bizim ya da beraberimizdeki birkaç ülkenin uğraşlarıyla bu sıkıntıya esaslı ve kalıcı tahlil bulmak mümkün değil.

Organize hareket etmeli, bu sorunun yükünü daima birlikte omuzlamalıyız. Kimi ülkeler iklim değişikliği ile eksiksiz uğraş ederken, kimileri kar hırsıyla alınması gereken önlemleri görmezden gelir, hatta çevreyi daha fazla kirletmeye kalkışırsa bu sorunun üstesinden gelemeyiz. Toplumların en küçük ünitesi ailelerden başlamak üzere, kurumlar, kuruluşlar, lokal idareler, sivil toplum, ülkeler ve milletlerarası kuruluşlara kadar amaca odaklanmış ve farkındalığı yüksek bir seferberlik haliyle bu global sorunu aşabiliriz. Bilhassa de iklim değişikliği ile çaba konusunda kâfi kaynağa ve imkana sahip olmayan ülkelerin de uğraşa iştirakini sağlamak için finansman, teknoloji transferi ve kapasite gelişimi kıymetlidir.”

Sıfır atık teşebbüsünün ehemmiyetinin her geçen gün daha çok anlaşıldığını belirten Erdoğan, bu teşebbüsün yaygınlaştırılması ve bir ömür şekline dönüşmesi için çaba gösterdiklerini söyledi. Etraf ve iklim hassasiyetlerinin en üst seviyede olduğunu ve o denli kalacağını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biz önlemlerimizi şu ana kadar nasıl aldıysak, bundan sonra da almaya devam edeceğiz.” dedi.

“Şüphesiz iki ülke ortasında fırsatlar her vakit mevcuttur”

ABD Başkanı seçilen Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesi hatırlatılarak, yeni devirde Türkiye-ABD ilgileri ile fırsatlar açısından ve riskler bağlamında bağlantıların seyriyle bu yeni periyodu değerlendirmesi istenen Erdoğan, yeni devirde Türkiye-ABD ilgilerinin gelişmesinin, yaptıkları bir telefon diplomasisiyle sağlanamayacağını söyledi.

Trump ile memleketler arası toplantılar ya da ikili görüşmelerde bir ortaya gelerek bundan sonraki süreci nasıl değerlendireceklerini daha düzgün tespit edeceklerini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:

“Şu anda Sayın Trump’ın kabinesi nasıl oluşacak, nasıl bir kabine ortaya çıkacak bunları görmemiz gerekiyor. Bir de Sayın Trump’ın kabinesi, benim kabinemdeki arkadaşlarla yapacakları görüşmelerle birbirlerini çok daha yakından tanıyacak, bilecek ve ona nazaran de adımlarımızı inşallah atacağız. Bu noktada lider yardımcıları ve dışişleri bakanları ehemmiyet arz ediyor. Bu bakanlarımız bir ortaya gelmek suretiyle birbirlerini tanıyıp, istişare edecekler. Temennimiz odur ki, Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri ortasında çok daha farklı bir süreç başlamış olsun. Elbet iki ülke ortasında fırsatlar her vakit mevcuttur. Bu fırsatları kıymetlendirme iradesi ve iki ülkeye de kazandıracak adımların atılması temel beklentimizdir. Biz mevzuya, her önderin yaptığı üzere ülkemizin çıkarları perspektifinden yaklaşıyoruz. Trump idaresi, ekonomiyi öncelikli gayelerinden biri olarak görüyor. Türkiye de stratejik coğrafik pozisyonu ve genç nüfusu ile yatırım fırsatları sunan bir ülke. İki ülke ortasında ticaret hacminin artırılması ve yatırımların teşvik edilmesi için yeni fırsatlar oluşturabiliriz. Bilhassa güç, altyapı ve teknoloji alanlarında yeni işbirliklerini geliştirmemiz mümkün.”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Temennimiz odur ki; Trump bu periyot bölgeye yönelik çok daha farklı adımlar atsın. Zira vakit zaman verilen iletiler bizi kaygılandırabiliyor. Onun için de ocak ayını bir görmemiz lazım.” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suudi Arabistan ve Azerbaycan ziyaretleri dönüşünde uçakta gazetecilerin gündeme ait sorularını yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.

ABD Başkanı seçilen Donald Trump’la görüşmesinde Elon Musk ve oğlunun da olduğu, Musk’ın New York Türkevi’ndeki görüşme sonrasında elinde, “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” kitabıyla çıktığı hatırlatılan Erdoğan, “Elon Musk ile ortada sırada görüşür müsünüz? Bunun yanında Türkiye’nin uzaya gitme çalışmaları olsun, teknoloji ile ilgili çalışmaları olsun bu noktada global düzlemde Türkiye’yi neler bekliyor?” sorusu üzerine şöyle konuştu:

“Bu kampanyada Elon Musk, Sayın Trump’ın yanında yer aldı. Bizi burada ilgilendiren mevzu Musk’ın uzay ve teknoloji alanında çalışan bir iş insanı olması… Kendisi teknolojiyi yakından takip eden ve kimi önemli teknolojik adımları da atan bir isim. Türkiye’de kendisiyle bu mevzuyla ilgili bir görüşme yaptık. Son Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Türkevi’nde kendisiyle görüştüğümüzde çocuğunu da yanına almış ve Türkevi’ne o denli gelmişti. Türkevi’ndeki görüşmemizde de samimi bir havada görüşmeyi yaptık. Türkiye’nin teknoloji alanında attığı atılımlar, dünyanın dikkatini çekiyor. Teknoloji tek başına ilerleyeceğiniz bir alan değil, kesinlikle birtakım işbirliklerine gereksiniminiz oluyor. Bu alanda işbirliği fırsatlarının doğması halinde Musk ile de adımlar atılabilir. Elon Musk, Sayın Trump yönetiminde hangi alanda vazife alacak, hangi alanda aldığı misyonla Sayın Trump’a veyahut da Amerika idaresine yararı olacak bunu vakit içerisinde göreceğiz.”

“Trump ile görüşmelerimiz Biden ile mukayese edilemeyecek derecede fazlaydı”

Erdoğan, Donald Trump’ın ABD Başkanı olarak seçilmesinin, bölgesel savaş ve İsrail işgali tehdidini ne oranda azalttığına ait soru üzerine, şunları anlattı:

“Bana bu bahisle ilgili tespitler için biraz erken üzere geliyor. Trump, vazifesi Biden’dan teslim alsın bakalım. Periyot teslimden sonra yeni periyotta ne üzere adımlar atacak, bunu o vakit göreceğiz. Temennimiz odur ki; Trump bu devir bölgeye yönelik çok daha farklı adımlar atsın. Zira vakit zaman verilen bildiriler bizi kaygılandırabiliyor. Onun için de ocak ayını bir görmemiz lazım. Ocak ayından itibaren ne üzere adımlar atılacağını bence o vakit göreceğiz. Kendisiyle seçilmesi sonrası nasıl birkaç gün içerisinde görüşüp konuştuysak, bundan sonraki süreçte de bu temaslarımızı tıpkı biçimde gerçekleştireceğimize inanıyorum. Zira geçmişte Trump ile görüşmelerimiz, Biden ile mukayese edilemeyecek derecede fazlaydı. İnşallah bu devirde de bu adımları en hoş biçimde atarız ve hem Amerika Birleşik Devletleri hem Türkiye buradan çıkarlı çıkar.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “ABD’nin liderliğindeki Batı, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki kurulu tertip için Çin ve Rusya’yı tehdit olarak görüyor. Rusya ve Çin’in İsrail ve Gazze konusundaki tavrını nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusunu şöyle yanıtladı:

“Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in, Rusya Devlet Lideri Putin’in ne üzere halleri olacak bunları vakit bizlere gösterecek. Bu işin en ülkü şahidi vakittir. Bizler de bunu takip etmek durumundayız ve takip edeceğiz. Ona nazaran de ne üzere hal takınıyorlar, ne üzere adım atacaklar göreceğiz. Zira bunlar artık dünyada çok değerli pozisyona gelmiş olan ülkeler. Hasebiyle biz de artık onları takip edeceğiz. Çin ve Rusya, İsrail’in bu ataklarının haksız ve hukuksuz olduğuna ait açıklamalar yaptı. Hücumların sonlandırılıp mevzunun diplomasi yoluyla çözülmesi noktasında beyanları da bulunuyor. Birleşmiş Milletler yerinde başlattığımız, İsrail’e silah ve mühimmat sevkiyatının durdurulması için önlem isteyen ortak mektup teşebbüsümüze Rusya ve Çin imza verdi, bu kıymetli bir adımdır. Zira İsrail’e bu silah ve mühimmat sevki devam ettiği surece İsrail daha saldırgan hale gelecek. İsrail’in durdurulmadığı her gün Filistin ve Lübnan’daki insani tablo biraz daha ağırlaşıyor. İnsani yardımların kesintisiz ulaşımının sağlanamadığı her gün beşerler ilaçsızlık, açlık, susuzluk ve vahşice taarruzlar nedeniyle ölüyor.”

“Zulmün karşısında olmak için insan olmak yeterli”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Arap ülkeleri ve Türk devletlerine yönelik İsrail konusunda daha faal rol alınması” davetine en fazla takviyenin hangi ülkeden geldiğine ait soru üzerine, İsrail’in Gazze soykırımına giriştiği günden bu yana herkesi katliamların ve ölümlerin karşısında olmaya davet ettiklerini hatırlattı.

Görüştükleri tüm ülkelerle gündem başlıklarından birinin kesinlikle İsrail’in Filistinlilere yönelik zulmü olduğuna dikkati çeken Erdoğan, şöyle devam etti:

“Zulmün karşısında olmak için insan olmak kafidir. Hangi lisanı konuştuğunuz, hangi inanca sahip olduğunuz, derinizin ya da saçınızın, gözünüzün rengi değil insani bedellere sahip olup olmadığınız kıymetlidir. Maalesef birtakım Batılı ülkelerin idarelerinden bunu göremedik. Çırpınan Filistinli çocukların feryatları karşısında yürekleri titremeyenlerle ortak bir paydada buluşmamız çok güç. Hastanelerin, ambulansların vurulduğunu gördüklerinde buna isyan etmeyenler, bunu olağan görüp ‘İsrail’in kendini savunma hakkı var’ kılıfıyla bu kabahati örtmeye çalışanlardan zulme karşı duruş beklemek hayalcilik olur.

Arap ülkeleri ve Türk devletleri ile insanlık ittifakını genişletmek, tek ses ve tek yürek olduğumuzu göstermek için çalışıyoruz. Bir ve birlikte birebir maksatla ve birebir tonda bu zulme karşı seslerimizi yükseltmemiz gerekiyor. Kaybedilen vakti çoğaltmadan bunu yapmak ise daha da değerli. Davetimiz somut adımları içeriyor. Mesela Memleketler arası Adalet Divanı’nda bir hukuk çabası başladı, ona güçlü takviye kıymetli. Filistin devletinin tanınması için çabalamak bir diğer somut adım. İki devletli tahlil olmadan bölgeye huzur ve barışın gelmesi mümkün değildir. İsrail’e yönelik ticari kısıtlamalar ve ambargolar da tekrar öteki bir gayret biçimi. Diplomatik baskının artırılması için İsrail’i her alanda köşeye sıkıştıracak faal bir diplomasi ortaya konulması da önemli. Büyük bir insanlık imtihanının ortasındayız. Bu imtihandan geçmek insanlık ittifakının modülü olmakla mümkün. Yoksa tarih İsrail’in yanında duranları da zulme sessiz kalanları da yargılayacaktır.”

“Erdoğan’ın başında olduğu Türkiye Cumhuriyeti, İsrail ile hukukunu devam ettirmez”

“Türkiye’nin, İsrail ile ticaretinin hala devam ettiğine” dair birtakım savların gündeme getirildiği hatırlatılarak, bu bahisteki niyeti sorulan Erdoğan, şunları aktardı:

“Siyasetin en kirli tarafı burası. Niçin yaparlar bunları? Mevcut hükümeti nasıl yıpratırız anlayışıyla, bu hedef için yaparlar. Biz şu anda Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve hükümeti olarak İsrail ile ilgileri kesmiş durumdayız. Bizim şu anda İsrail’le bu noktada rastgele bir bağımız yok. Bundan sonraki süreçte de bu münasebetleri geliştirmek için attığımız adım da yok. Malum bu siyasi partiler, ki bunlar da cürmü kadar yer yakar, ne yapıyorlar artık? ‘Acaba biz Cumhur İttifakı’nı nasıl yıkarız yahut Cumhur İttifakı’nı nasıl yerden yere vururuz’, bunun arayışı içindeler. Bununla yerden yere vurulmaz. Şu anda Cumhur İttifakı, İsrail ile bağlantıların kesilmesi konusunda kesin kararlıdır. Biz bu kararlılığımızı bundan sonraki süreçte de devam ettireceğiz. Tayyip Erdoğan’ın başında olduğu Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, İsrail ile hukukunu devam ettirmez, geliştirmez. Bu türlü bir niyetimiz de kelam konusu değil.

Bu mevzuda kimileri kulaklarını, gözlerini ve zihinlerini hırs tıkaçlarıyla kapatmış durumda. Onlar hakkı görmeye kör, hakkı işitmeye sağır, hakkı söylemeye dilsizler. Onlar için yapacak bir şey kalmamıştır. Bulundukları çukurda çırpınmaya ne dersek diyelim devam edecekler. Bizim muhatabımız iftiracılar hiç olmadı. Biz bu mevzuyu milletimize anlattık ve anlatmaya devam ediyoruz. Zira bizim bu mevzuda ne kadar içtenlikle çaba gösterdiğimize milletimiz şahittir. Yalnızca milletimiz değil, dünya şahittir. Biz İsrail ile ticareti de bağları de kestik, nokta. Biz Filistin’in sonuna kadar haklı davasında yanındayız. Biz Netanyahu denilen zalimden de onun çetesinden de bu yaptıklarının hesabını hukuk önünde soracağız. Sonuna kadar zalimlerin ensesinde olacağız. Biz böylesi bir baskı yaptığımız için İsrail’in dümen suyundaki bu iftiracılar bizi amaç alacak, biliyoruz. Biz istikametimizi iftiracıların kirli cümlelerine nazaran değil, milletimizin işaret ettiği istikamete nazaran tayin ediyoruz.”