“Şekerin maliyeti 3-5 saatlik yolculuk sonunda yüzde 30 artıyor”

Bugün bir çiftçimizden kıymetli bir bildiri aldım.

Eskişehir’in Alpu ilçesinde tarımla uğraşan Özer Çolpan‘dan bahsediyorum.

Alpu Ovası’nda 7 farklı köyde yaklaşık 13 bin dönüm yerde sulu ve kuru tarım yapan Özer Çolpan ve ailesi, piyasa kaidelerini da gözeterek dönemine nazaran arpa, buğday, mısır, ayçiçeği, şeker mısırı, nohut, kuşyemi, bal kabağı, kavun, karpuz, lavanta üzere pek çok eser yetiştiriyor.

Özer Çolpan, gönderdiği bildiride söküm dönemi başlayan şeker pancarıyla ilgili kıymetli bilgiler paylaşıyor. Şekerin artan maliyetlerinde gözden kaçan noktaları ve çiftçinin üretimden neden koptuğunu özetleyen iletisini sizlerle paylaşıyorum:

“İrfan Bey merhaba,

Bugün sizi acı bir gerçek hakkında bilgilendirmek isterim.

Şu anda çok süratli bir halde pancar söküm dönemi başlamış durumda. Lakin garip bir halde Konya’da üretilen pancar Eskişehir Şeker Fabrikasına geliyor. Eskişehir’de üretilen pancar da Susurluk Şeker Fabrikasına gidiyor.

Ama işin acı tarafı burada ortaya çıkıyor: NAKLİYE… Bugün 1.855 TL olan bir ton pancar fiyatı 600-700 TL ortasında değişen nakliye fiyatıyla bir anda 2.400-2.500 TL üzere bir fiyata fabrika kapısından içeriye giriyor.

Üretici Şubat-Mart aylarından başlayan üretim sürecinde ürettiği malın yüzde 30 üzere bir sayıya yaklaşan nakliye fiyatları karşısında yalnızca acı acı gülümsüyor.

Burada hesapsızlık mı yoksa öbür hesaplar mı var bilmiyorum lakin bu işin sonucunda kaybeden öncelikle üretici daha sonrada tüketici maalesef.

Bu noktada bir defa daha vurgulamak istediğim nokta iş yalnızca üretim planlamasıyla bitmiyor. Üretici Susurluk’ta pancar ekmiyorsa bunun bir sebebi var. Ya da Üretici Konya’da pancar ekiyorsa bunun da bir sebebi var. Aslında gerçek, bizlerin sahip olmadığımız en değerli kaynakları (Akaryakıt ve zaman) hoyratça harcamamızdan diğer bir şey değil.

Yine gözden kaçırdığımız bir başka nokta ise üreticilerimizin ürettikleri pancarın parasını son pancar fabrikaya teslim edildikten 60 gün sonra almaları. Fakat burada dikkatlerden kaçan nokta Eylül ya da Ekim ayında pancarını teslim eden üretici ile Aralık sonunda teslim eden üreticilerin paralarını Şubat sonu, Mart başı üzere almaları. Buradaki ortalama mühlete 3 ay dersek üreticilerimiz maalesef ülkemizde bulunan enflasyonun yükünü yeniden omuzlarına alarak üretime devam etmeye çalışıyor. Burada yaklaşık yüzde 15-20 ortası paranın paha kaybı kelam konusu. Sonuçta üreticilerimizin bu parayı önümüzdeki dönemin üretimi için muhtaçlık duyacağı gübre-tohum-ilaç-akaryakıt temini için kullanacağını göz arkası etmemeliyiz. Sizin de yazılarınızda belirtiğiniz üzere üreticinin enflasyonu yükseliyor fakat elimizden bir şey gelmiyor. Maliyetler düşmeden enflasyonu düşürmemiz maalesef mümkün değil.

Biz üretimi arttırarak üreticinin ucuza eser tüketmesini sağlamak isterken, yapılan yanlış planlama ve siyasetler sonucunda bütün ümitleri bir öbür bahara bırakmayı alışkanlık haline getiriyoruz. Öncelikle girdiler konusunda üreticilerimizi korumalıyız ki üretimin enflasyonu düşsün.

İleride ziraî üretim planlaması üzerine çok konuşacağız ancak tarımsal üretim planlamasının temelinin üreticilerin ürettikleri her eserde ünite alanda muhakkak bir bant aralığında para kazanmasını odağına oturtmamız gerektiğini asla unutmamalıyız.

Buğday, mısır, ayçiçeği, pancar fiyatları belirlenirken dünya fiyatları baz alınarak fiyatlar belirleniyor elbette. Lakin üstte belirttiğim nakliye faktörü üzere faktörler maalesef biz üretici ve tüketicilerin karşısındaki en büyük sorun. Zira tarlada yaklaşık 8-10 ay üzere bir müddette üretilen bir eserin maliyeti 3-5 saatlik bir seyahat sonucunda yüzde 30 artıyor. Burada bir yanlış var ve hepimizin düzgünlüğü için bu yanlışın en kısa vakit da düzeltilmesi gerekiyor.

İyi günler, güzel çalışmalar…”

Özer Çolpan’ın iletisi bu biçimde…

Bu ortada şu notu da düşelim…

Önceki yıllarda Özer Çolpan’ın yetiştirdiği ziraî eserler ortasında şeker pancarı da varmış.

Ama artık yok…

Gerekçesini ise şöyle özetliyor Özer Çolpan: “Ben pancar ekmeyi bıraktım İrfan Bey… Zira bu maliyetlerle kurtarmıyor. 16 polar pancar fiyatı 1.855 TL. Her polar 115 TL… Randıman çok aldığınızda polar düşüyor. Ayrıyeten her kamyonda yüzde 4-8 ortası fire kesintisi yapıyor fabrika. Bunları topladığınızda fiyat ton başına 1.500 TL’nin altına düşüyor. Ayrıyeten pancar çok su istiyor ve bizim bölgemizde artık su kasveti önemli olarak başladı. Ayrıyeten bu enflasyonist devirde paranın geç ödenmesi de cabası…”

Çiftçimizin bildirisi bu biçimde…

Sizlerle de paylaşıp, kayıtlara geçsin istedim…

İrfan Donat

Bloomberg HT Tarım Editörü