Yeni nesil girişimcilerin yüzde 10 ek vergi şaşkınlığı
Dijital dönüşümün baş döndürücü bir süratle sürdüğü içinde son yıllarda, teknoloji odaklı teşebbüsler de dünya iktisadına adeta istikamet veriyor. Hal bu türlü olunca da, ülkeler bir yandan çıkardıkları unicornlar (Değeri 1 milyar doları aşan girişimler) ve decacornlarla (Değeri 10 milyar doları aşan girişimler) övünürken, öbür yandan da bu şirketlerin sayısının artması için vergi teşvikinden birçok farklı dayanağa kadar yeni jenerasyon teşebbüslerin önünü açacak siyasetleri bir bir sıralıyorlar. Hatta o denli ki, yalnızca kendi içlerinden yetişen teşebbüslerle yetinmeyip, bölgesel ya da global yeni jenerasyon teşebbüslerin merkezi olma ismine önemli siyasetler üretip bu manada adeta birbirleriyle yarışıyorlar. ABD, İngiltere, Hollanda, Almanya, Singapur, Birleşik Arap Emirlikleri bu yarışta birinci akla gelen ülkeler.
Son yıllarda oyun kesiminden e-ticarete, perakendeden fintechlere kadar farklı dikeylerde bir biri arkasına çıkan başarılı örnekler Türkiye’de de gözlerin yeni kuşak teşebbüslere çevrilmesine neden oldu. Hükümetin açıkladığı orta vadeli iktisat programlarında yeni kuşak teşebbüslerin önünü açmak ve teşvik etmek ismine yapılacaklar listesi her geçen yıl uzamaya başlarken, başta teşebbüs sermayesi yatırım fonlarındaki artış olmak üzere yerli ve yabancı bu alana odaklanan yatırımcı sayısı da süratle artmaya başladı. Hal böyleyken geçtiğimiz hafta yaşanan bir gelişme yeni jenerasyon teşebbüsleri sözün tam manasıyla şoke etti.
Girişimlerin topuklarına sıkmak olur
Şöyle ki, 12 Mart 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı Kimi Alacakların Yine Yapılandırılması ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a kamuoyunda sarsıntı vergisi olarak anılan bir husus eklendi. Buna nazaran, kurumlar vergisi mükellefi olup 2022 yılında indirim ve istisnalardan faydalanan firmalar, sarsıntıdan etkilenen bölgelerin yine inşası için 2022 yılında faydalandıkları indirim ve istisnaların yüzde 10’u oranında bir keze mahsus ek vergi ödeyecek. Buraya kadar her şey olağan üzere görünse de ek vergi öngörülen istisnalar ortasında bulunan Emisyon Primi istisnası yeni kuşak teşebbüsleri önemli manada düşünceye sokacak cinsten. O denli ki, şayet bu uygulamadan geri adım atılmazsa, birçoğu şimdi kâr bile etmeyen bu girişimcilerin, fikirlerini, teknolojilerini daha da geliştirme ve büyüme ismine binbir zahmetle aldıkları bu yatırımların yüzde 10’unun vergi olarak alınması bu teşebbüslerin bir manada topuklarına sıkmak manasına geliyor.
GİB’den bildirim ile iptal bekleniyor
Bloomberg HT televizyonunda hazırlayıp sunduğum Finansal Teknoloji programında 20 Mart Pazartesi günkü konuğum Figopara Kurucu Ortağı ve CEO’su Koray Bahar idi. Girişimcilik ekosisteminin hem teşebbüsçü, hem de yatırımcı kimliği ile yakından tanıdığı Bahar, tıpkı vakitte TOBB Finansal Teknolojiler Meclis Lideri. Emisyon primine yüzde 10 vergi getiren düzenlemeyi ve bunun yeni jenerasyon teşebbüsleri nasıl etkileyeceğini sorduğum Koray Bahar’ın karşılığı şöyle oldu: “Haberlerde okuyorsunuz, yeni kuşak teşebbüslerin her yatırım tipinde değerlemeleri artıyor. Kıymeti artarken de kurucuların ve evvelki yatırımcıların paylarının kıymeti erimemesi için özsermayeye yatırılan fiyat ile emisyon primine yatırılan meblağ birbirinden farklı oluyor. Örneğin, 1 milyon dolar yatırım almış bir teşebbüs 100 bin dolarını sermayeye koyar, 900 bin dolarını emisyon primine koyar, bu düzenleme tam da bu emisyon primindeki sayısı etkiliyor ve bu da şu demek oluyor; yatırımcılar, siz Türkiye’deki teşebbüslere 2022 yılında yatırım yaptıysanız, yüzde 10’unu vergi olarak ödemeniz gerekiyor.”
Koray Bahar’ın ve tüm girişimcilerin buradaki beklentileri Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın (GİB) çıkaracağı bir bildirim ile yabancı yatırımcıların Türkiye’ye bakış açısını etkileyecek bu yanlış karardan dönülmesi.
Yeni jenerasyon teşebbüsleri ve onlara yapılacak yatırımları olumsuz etkileyecek bu karardan dönülmesi en çok da ülke iktisadının geleceği açısından kıymetli üzere duruyor.